monopol - zasady gry

Gra handlowa dla 2-4 osób (im więcej, tym lepiej).

Plansza do gry ma kształt kwadratu i składa się z 40. pól rozmieszczonych na jej bokach.

Każdy z graczy dysponuje pionkiem określonego koloru, który początkowo umieszcza się na POLU STARTOWYM w prawym dolnym rogu planszy. Przed rozpoczęciem gracze ustalają kolejność, w jakiej będą się poruszać (ustalanie odbywa się w drodze losowania), i każdy otrzymuje po $1500 z tzw. banku. Do banku należą początkowo wszystkie prawa własności do pól, pieniądze i budynki (patrz niżej).

Typowy ruch w grze polega na rzucie dwiema kostkami, a nastepnie przestawieniu własnego pionka o taką liczbę pól w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, ile wynosi SUMA WYRZUCONYCH OCZEK (na ściankach jednej kostki znajduje się 1-6 oczek). Wyrzucając jednakową liczbę oczek na obydwu kostkach, tzw. DUBEL, gracz rusza się jeszcze raz.

Przemieszczenie pionka na nowe pole wiąże się zwykle z możliwością lub koniecznością wykonania pewnej akcji zależnej od rodzaju pola. Może to być np. zakup pola, jeśli nie jest jeszcze czyjąś własnością; wniesienie opłaty za postój na polu dla właściciela, jeśli już jest; pobranie karty szansy lub ryzyka (patrz niżej) itp.

Pola z kolorem

Najliczniejsze ze wszystkich to pola z kolorem, oznaczone u góry paskiem jednego z ośmiu kolorów, który określa grupę, do jakiej przynależą. W jednej grupie może znajdować sie od 2 do 3 pól.

Zatrzymanie się na polu z kolorem, które nie jest jeszcze czyjąś własnością, daje możliwość jego zakupu po z góry ustalonej cenie (patrz dodatek Tabela cen i opłat). Jeśli pole jest już w posiadaniu kogoś, zatrzymanie się na nim wiąże się z koniecznością wniesienia dla właściciela opłaty za postój, która zależy od typu i zabudowania pola (liczby znajdujących się na nim domków lub hoteli -- patrz niżej).

Jeśli gracz rezygnuje z możliwości zakupu pola, zostaje one wystawione NA AUKCJĘ, w której mogą uczestniczyć wszyscy gracze, łącznie z graczem, który zrezygnował z zakupu. Licytacja rozpoczyna się od $0, a jeśli w drodze licytacji nikt nie wyrazi chęci zakupu pola nawet za $1 (mało prawdopodobne), to pole pozostaje niesprzedane.

Pola z okręgiem

Na środkach czterech boków planszy znajdują się pola z okręgiem.

Zakup tych pól odbywa się tak samo, jak w przypadku pól z kolorem, ale opłaty za postój na nich nie są zależne od zabudowania pola (nie można na nich budować), a jedynie od LICZBY POSIADANYCH PÓL Z OKRĘGIEM (im więcej, tym wyższa opłata).

Szczegółowe wysokości opłat zajdują się w dodatku Tabela cen i opłat.

Pola z trójkątem

Na planszy znajdują się także dwa pola z trójkątem. Ich zakup odbywa się tak, jak w przypadku innych pól, a opłata za postój wynosi tyle, co suma oczek wyrzucona na kostkach RAZY 4, jeśli w posiadaniu gracza znajduje się jedno pole z trójkątem, lub RAZY 10, jeśli dwa.

Pole więzienia

W lewym dolnym rogu planszy znajduje się pole więzienia.

Do więzienia trafia się na jeden z trzech sposobów:

1. Zatrzymując się na polu TRAFIASZ DO WIĘZIENIA (w prawym górym rogu planszy);
2. Wyciągając kartę szansy lub ryzyka (patrz niżej) o treści TRAFIASZ DO WIĘZIENIA;
3. Wyrzucając dubla trzeci raz z rzędu.

Wyjście z więzienia następuje też na jeden z trzech sposobów i w momencie, kiedy kolej ruchu przypada na gracza w więzieniu:

1. Wyrzucając dubla; po jego wyrzuceniu gracz przemieszcza pionek o tyle pól, co suma wyrzuconych oczek, ale nie rusza się ponownie za wyrzucenie dubla (ponieważ w tym przypadku służył do wyjścia z więzienia);
2. Używając wcześniej uzyskanej karty szansy lub ryzyka WYJŚCIE Z WIĘZIENIA ZA DARMO;
3. Płacąc $50; jeśli próba wyrzucenia dubla w trzech kolejnych ruchach nie powiedzie się, gracz jest zmuszony do wniesienia tej opłaty zaraz po trzeciej nieudanej próbie i od razu przemieszcza pionek o odpowiednią liczbę oczek;

Podczas pobytu w więzieniu gracze pobierają normalnie opłaty za postój na swoich polach, mogą przeprowadzać operacje rozbudowy pól, zastawiania, handlu itp.

Zatrzymanie się gracza na polu więzienia w wyniku przemieszczenia pionka o wyrzuconą liczbę oczek nie oznacza, że gracz do niego trafia (jedynie odwiedza więzienie).

Pola szansy i ryzyka

Zatrzymanie się na polu szansy lub ryzyka (oznaczone wykrzyknikami) wiąże się z pobraniem kolejnej z 16 kart stosu, odpowiednio, szansy lub ryzyka. Na kartach znajdują się LOSOWE ZDARZENIA, które mogą powodować przemieszczenie na inne pola planszy, wypłaty gotówki z banku, konieczność wpłat itp.

Po użyciu karty wracają na spód odpowiedniego stosu i nie są nigdy tasowane (zatem po pewnym czasie powtarzają się w tej samej kolejności). Wyjątek stanowi karta WYJŚCIE Z WIĘZIENIA ZA DARMO, którą po wyciągnięciu zatrzymuje się aż do wykorzystania i dopiero wtedy odkłada na spód stosu, z którego została pobrana.

Inne pola

W lewym górnym rogu planszy znajduje się pole BEZPŁATNEGO POSTOJU. Zatrzymanie się na nim nie wiąże się z wykonywaniem żadnej akcji ani opłatami.

Pole o nazwie PODATEK OD LUKSUSU, znajdujące się nieopodal pola startowego, wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości $75.

Inne pole podatkowe, także blisko pola startowego, to PODATEK DOCHODOWY. Zatrzymując się na nim, gracz ma do wyboru, czy zapłacić podatek dochodowy O STAŁEJ WARTOŚCI $200, czy PROCENTOWY, w wysokości 10% wartości posiadanego majątku. Kwotę opodatkowania oblicza się jako sumę posiadanej gotówki, pól (po ich standardowych cenach, w tym także dla pól zastawionych) i budynków po cenach ich zakupu.

Zastawianie pól

Oddawanie pól pod zastaw jest prostym sposobem na zdobycie gotówki przy jednoczesnym zachowaniu prawa własności do pola. Oddając pole pod zastaw, gracz otrzymuje od banku POŁOWĘ JEGO STANDARDOWEJ WARTOŚCI, a chcąc później wykupić pole z zastawu, płaci POŁOWĘ PLUS 10% JEGO WARTOŚCI.

Za postój na polach będących w zastawie nie pobiera się opłat.

Pola nie mogą być oddawane pod zastaw, jeśli są zabudowane lub inne pole z tej samej grupy zawierają jakieś budynki.

Stawianie domków i hoteli

Gracz, który posiada wszystkie pola w grupie (tzw. MONOPOL), z których żadne nie jest zastawione, może na nich STAWIAĆ DOMKI, dzięki czemu zwiększają się na nich opłaty za postój (im więcej domków, tym większe opłaty). Domki można stawiać tylko na polach z kolorem, a ich ceny zależą od pola, na które są kupowane (zob. Tabela cen i opłat).

Zabudowa pól w grupie musi zawsze odbywać się RÓWNOMIERNIE, tzn. różnica liczby domków na polach grupy nie może nigdy przekraczać 1 (np. jeśli na dwóch polach grupy stoją po dwa domki, a na trzecim tylko jeden, to kolejny domek można dokupić tylko na pole z jednym domkiem).

STAWIANIE HOTELI, które jeszcze bardziej podnoszą opłaty za postój, jest możliwe dopiero, kiedy na wszystkich polach grupy stoją PO CZTERY DOMKI. Stawiając hotel, cztery domki z danego pola zwraca się do banku (nie pobierając za nie wynagrodzenia).

Zarówno hotele jak i domki mogą być z powrotem odsprzedawane do banku, ale za połowę ceny, za jaką zostały zakupione. Podobnie jak w przypadku dokupywania, odsprzedawanie musi odbywać się równomiernie. Sprzedając hotel, na pole przywraca się cztery domki.

Domków i hoteli występujących w grze jest OGRANICZONA LICZBA, odpowiednio, 32 i 12. Ich zakup nie jest możliwy, kiedy nie ma ich w banku. Nie jest też możliwe odsprzedawanie hoteli, jeśli w banku nie ma czterech domków, które je zastępują po odsprzedaży. Celowe doprowadzanie do braku domków lub hoteli nie należy traktować jako nieuczciwej gry.

Handel

W odróżnieniu od domków i hoteli, które mogą być jedynie odsprzedawane dla banku za połowę ceny, pola z kolorem, okręgiem i trójkątem mogą być odsprzedawane, wymieniane lub przekazywane innym graczom w transakcji łączonej (gotówka + pola).

Nie jest możliwy handel polami, które są zabudowane lub gdy inne pola z tej samej grupy zawieraja jakieś budynki.

Dozwolony jest jednak handel polami zastawionymi. Nabywając zastawione pole, nowy właściciel wnosi jednak od razu opłatę do banku w wysokości 10% WARTOŚCI POLA. Jeśli jednocześnie zdecyduje się odkupić zastaw, może to zrobić za POŁOWĘ WARTOŚCI POLA, a jeśli nie, to płaci później POŁOWĘ PLUS 10% WARTOŚCI (czyli 10% wartości płaci dwukrotnie).

Inne informacje

Wszelkie operacje związane z zastawami, budowaniem i handlem mogą być przeprowadzane przez gracza tylko bezpośrednio przed lub po jego rzucie kostkami. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy gracz nie posiada wystarczającej ilości gotówki do realizacji zoobowiązań (np. opłata za postój, zakup pola itp.). Może wtedy sprzedawać domki lub oddawać własności pod zastaw, by zdobyć potrzebne pieniądze (nie może jednak w tym momencie handlować).

Każdokrotne przejście przez pole startowe w wyniku okrążenia planszy lub przemieszczenia pionka w ramach wykonywania instrukcji z karty szansy lub ryzyka (np. przechodzisz na najbliższe pole z trójkątem) wiąże się z uzyskaniem PENSJI w wysokości $200.

Pensji nie pobiera się jednak w przypadku przejścia do więzienia, ani ruchu wstecznego z karty szansy lub ryzyka (tj. COFASZ SIE O TRZY POLA).

Zakończenie

Kiedy gracz nie może wnieść wymaganej opłaty dla innego gracza, BANKRUTUJE I ODPADA Z GRY. Gracz, wobec którego nie wykonano zobowiązań, uzyskuje wtedy cały majątek bankruta, tj. pieniądze, pola, karty wyjścia z więzienia, a także pieniądze ze sprzedaży domków do banku (po połowie ceny, po jakiej zostały nabyte).

Uzyskanie w ten sposób pól będących w zastawie wiąże się z zapłaceniem od razu opłaty w wysokości 10% ich wartości i, podobnie jak w przypadku handlu zastawionymi polami, odkupienie z zastawu można dokonać od razu za połowę wartości, a w późniejszym czasie za połowę PLUS 10% wartości.

W przypadku bankructwa względem banku (poprzez niemożność zapłacenia podatku, kary itp.), do banku trafia gotówka i domki bankruta, a jego wszystkie pola wystawiane są na aukcji (w stanie niezastawionym).

Celem gry jest doprowadzenie przeciwników do bankructwa (upłynięcie czasu przeznaczonego na grę jest traktowane jako bankructwo).

Tabela cen i opłat

Tabela zawiera ceny pól, wysokości opłat za postój zależne od zabudowania oraz ceny budynków (kolejność od najdroższego do najtańszego, odwrotna niż kierunek ruchu na planszy).

Zwykłe opłaty są dwukrotnie większe od podanych, jeśli gracz posiada wszystkie pola grupy.

W przypadku pól z okręgiem ceny ich zakupu wynoszą $200, a opłaty za postój zależą od liczby takich pól w posiadaniu gracza w następujący sposób: jeśli posiada jedno, $25; jeśli dwa, $50; jeśli trzy, $100; a jeśli cztery, $200.

Cena jednego pola z trójkątem to $150.

Wysokości opłat za postój na polach mogą być kilkukrotnie wyższe od normalnych, jeśli ląduje się na nich w wyniku wyciągnięcia niektórych kart szansy lub ryzyka (np. przechodzisz na najbliższe pole z okręgiem; jeśli jest w czyimś posiadaniu, płacisz dwukrotność normalnej opłaty).

Inne informacje

Gra ma charakter indywidualny -- niedozwolone jest zawieranie sojuszy, granie przeciwko komuś, oddawanie majątku w beznadziejnych sytuacjach itp.